آیین نگارش اداری

فصل اول

رویکرد و چند گفتار کوتاه و ضروری

حرف نخست و رویکرد ۱۹

مسئله چیست؟ ۲۱

هدف‌ها و مزیت‌های آشنایی با روش‌ها و مهارت‌های نگارش اداری ۲۲

پیامدهای بدنویسی اداری ۲۳

چهار نکته دربارۀ روش کار و دانشِ پشتیبان ۲۴

ابزار نوشتن از آغاز تا امروز ۲۵

نگارش‌های اداری در روزگار ما.. ۲۶

زبان و خط ۲۷

زبان معیار و نگارش‌های اداری ۲۷

عوامل معیارگریزی زبانی در نگارش‌های اداری ۲۸

میل به تغییر در زبان ۲۹

آیین نگارش، مهارتی ضروری برای همه ۲۹

درست‌نویسی؛ بهداشت زبان، تناسب نوشتار ۳۰

خطا در نوشتارهای اداری؛ چرا و چگونه ۳۰

پرسش‌های تشریحی فصل اول. ۳۲

پرسش‌های چهارگزینه‌ای فصل اول. ۳۳

فصل دوم

 ارتباطات سازمانی

 فناوری‌ها و قالب‌های نگارش اداری

نگارش‌های اداری و ارتباطات سازمانی ۳۷

ارتباطات سازمانی ۳۷

عناصر ارتباط ۳۸

انواع ارتباطات سازمانی ۳۸

ارتباطات نگارشی، مهم‌ترین شکل ارتباطات سازمانی ۳۹

فناوری‌ها و قالب‌های نگارش اداری ۴۰

فناوری‌های نگارش اداری و یک پیشنهاد ۴۰

اتوماسیون اداری ۴۱

قالب‌های پرکاربرد نگارش اداری ۴۲

آیین‌نامه۴۲

انواع آیین‌نامه ازنظر ماهیت و محتوا  ۴۲

فواید آیین‌نامه ۴۲ 

شرایط تنظیم آیین‌نامه  ۴۳ 

احکام اداری ۴۴

حکم انتصاب ۴۵

حکم کارگزینی ۴۵

حکم مأموریت ۴۷

برگ مأموريت اداري ۴۸

بخش‌نامه ۵۰

انواع بخش‌نامه ۵۰

کارکردهای بخش‌نامه ۵۱

تنظیم بخش‌نامه ۵۲

چگونگی تنظیم بخش‌نامه ۵۲

تفاهم‌نامه ۵۴

شکل کلی تفاهم‌نامه‌ها ۵۴

رایانامه ۵۵

شیوه‌نامه و انواع آن‌ ۵۷

ارکان شیوه‌نامه ۵۷

کاربردهای شیوه‌نامه ۵۸

صورت‌جلسه ۵۹

برگزاری جلسات ۵۹

ارکان جلسه ۵۹

۱) اعضای جلسه ۶۰

۲) دستور جلسه ۶۰

۳) زمان و مکان جلسه ۶۰

۴) ساختار یا سازمان جلسه و وظایف آن‌ها ۶۱

۵) صورت‌جلسه ۶۳

انواع صورت‌جلسه ۶۳

نکات اصلي در ثبت صورت‌جلسه (با توجه به اهميت و هدف جلسه) ۶۳

نگارش مصوبه‌های جلسه ۶۴

نمونه‌هایی از گزاره‌‎های «مبهم و كلی» در ثبت مصوبه‌ها ۶۴

نمونه‌هایی از گزاره‌های «روشن و رسا» در ثبت مصوبه‌ها ۶۴

نمونه‌ای از شکل کلی صورتجلسه ۶۶

قرارداد ۶۷

کارنامک یا رزومه ۶۷

نامه، پررونق‌ترین قالب نگارش‌ اداری ۶۸

پرسش‌های تشریحی فصل دوم ۶۹

پرسش‌های چهارگزینه‌ای فصل دوم ۷۰

فصل سوم

مهارت‌های نگارش نامۀ اداری

نامه ۷۵

نامه‌نگاری ۷۵

نامه در فرهنگ سازمانی ۷۵

نامۀ دوستانه (غیررسمی)، نامۀ اداری (رسمی) ۷۶

نامۀ دوستانه ۷۶

نامه و نامه‌نگاری‌ اداری ۷۶

نامه‌های اداری ازنظر درون‌مایه ۷۷

نامه‌های اداری ازنظر حساسیت و امنیت ۷۸

نامه‌های اداری ازنظر زمان اقدام ۷۸

ارکان تهیه و نگارش نامۀ اداری ۸۰

مراحل تهیه و نگارش نامۀ اداری ۸۳

ساختار دوازده‌گانۀ نامۀ اداری ۸۴

نکته‌های ساختاری و نگارشی نامۀ اداری ۸۵

بخش ۱) کاغذ نامه و نوع قلم ۸۵

بخش ۲) سرآغاز ۸۷

بخش ۳) نشان سازمانی ۸۷

بخش ۴) شماره، تاریخ و پیوست ۸۷

بخش ۵) عنوان (نام و سِمت گیرنده) ۸۸

بخش ۶) موضوع ۹۱

بخش ۷) سلام و احترام ۹۲

بخش ۸) متن (ساختار متن و راهکار‌ها و نکته‌های نگارشی) ۹۳

نمونۀ نامۀ اداری متوسط، بدون سربرگ ۹۴

نمونۀ نامۀ اداری کوتاه (کمتر از پنج سطر) ۹۵

متن، مهم‌ترین بخشِ نامۀ اداری ۹۶

بررسی بخش‌به‌بخش و بیان نکته‌های متن «نامۀ اداری» ۹۷

۱-۸) مقدمه ۹۷

سطر یا سطرهای ابتدای نامۀ اداری و اصطلاحات رایج در آن ۹۷

 نامۀ دارای سابقه (بازگشت، عطف و پیرو) ۹۷

 نامۀ بدون ‌سابقه ۹۷

اصطلاح‌های سلسله‌مراتبی ۱۰۰

۲-۸) متن نامه ۱۰۱

۱-۲-۸) رویکرد بنیادی ۱۰۱

۲-۲-۸) یک پرسش و چند راهکار ساده ۱۰۲

از کجا آغاز کنیم؟ ۱۰۲

راهکار اول: گفتارنویسی ۱۰۳

راهکار دوم: جورچینی ۱۰۳

۳-۲-۸) چند نکتۀ کاربردی دیگر برای بهترنویسی متن‌ نامۀ اداری ۱۰۴

۴-۲-۸) دربارۀ جملۀ پرکاربرد «لازم به ذکر است» ۱۰۵

۵-۲-۸) ایفاد و ارسال ۱۰۵

۶-۲-۸) یک جملۀ پرکاربرد با سه خطای نگارشی ۱۰۶

۷-۲-۸) خواهشمندم یا خواهشمند است؟ ۱۰۶

۸-۲-۸) اعلام و اعلان ۱۰۷

۹-۲-۸) ذیل و زیر ۱۰۸

۱۰-۲-۸) کاربرد غیرضروری «بدین‌وسیله» ۱۰۸

۱۱-۲-۸) کاربرد «را» ۱۰۸

۱۲-۲-۸) حذف فعل به قرینۀ لفظی ۱۰۹

۱۳-۲-۸) الگوی پیشنهادی برای برخی واژه‌ها و ترکیب‌های پرکاربردتر در نگارش‌های اداری ۱۱۰

۱۴-۲-۸) دربارۀ ترکیب «حضور به هم رسانید» ۱۱۱

۱۵-۲-۸) تفاوت «هست» و «است» ۱۱۱

۱۶-۲-۸) دو فعل «می‌باشد» و «می‌گردد» ۱۱۲

۱۷-۲-۸) کاربرد فعل‌هایی از مصدر «داشتن» ۱۱۳

۱۸-۲-۸) مطابقت اسم و صفت۱۱۴

۱۹-۲-۸) استفادۀ نامناسب از فعل مجهول ۱۱۴

۲۰-۲-۸) خطای چاپی یا تایپی ۱۱۶

۳-۸) بند پایانی (توضیحات و قدردانی) ۱۱۷

بخش ۹) امضا ۱۱۹

بخش ۱۰) رونوشت..,۱۲۰ 

بخش ۱۱) نشانی‌ها,۱۲۱

بخش ۱۲) حاشیه‌بندی ,۱۲۱

پی‌نوشت ـ پیوست ـ ضمیمه.,۱۲۲ 

ادامۀ نکته‌های درست‌نویسی متن نامه و الگوهای معیار و غیرمعیار ۱۲۳

حشو در نوشته‌ها ۱۲۳

نمونه‌هایی از حشوهای رایج در نوشتارهای اداری و رسمی ۱۲۵

کژتابی یا ابهام ساختاری ۱۲۶

مبهم‌نویسی و جمله‌های نامفهوم ۱۲۶

اشاره و تمرین: مهارت ساده‌نویسی را با تبدیل شعر به نثر تمرین کنیم ۱۲۸

درازنویسیِ کلمه‎‌ها، ترکیب‌ها و جمله‌ها ۱۳۰

اشاره و تمرین: نثر سعدی و مهارت کوتاه‌نویسی و ساده‌نویسی ۱۳۰

نمونه¬‌هایی از جمله‌¬های طولانی همراهِ کوتاه‌¬نوشته آن‌ها ۱۳۲

کوتاه‌نویسی کلمه‌ها و ترکیب‌ها  ۱۳۴

نمونه‌هایی پرکاربردتر از واژه‌ها و ترکیب‌های طولانی همراهِ الگوی کوتاه‌نوشتۀ آن‌ها ۱۳۵

تعابیر عامیانه ۱۳۶

فاصلۀ‌ میان اجزای فعل مرکب ۱۳۷

کاربرد فعل‌های وصفی (صفت فعلی) ۱۳۸

کاربرد نادرست حرف اضافه ۱۳۹

استفاده از دو حرف اضافه ۱۳۹

تفاوت دو واژۀ «دیر» و «دور» ۱۴۰

کاربرد نادرست قید پرسشی «آیا» ۱۴۰

ساختن فعل از مصدر «برخورداربودن» ۱۴۱

نهاد همراهِ «و»، نهاد همراهِ «با» ۱۴۱

تکرار در نوشته‌ها ۱۴۱

تکرار کلمات هم‌معنی (مترادف‌نویسی) ۱۴۲

استفاده از «ـهی» یا «ـۀ» ۱۴۳

فاصلۀ میان اسم و صفت ۱۴۳

تکیه‌کلام، تیکه‌کلام یا تکه‌کلام؟ ۱۴۴

همزه و چگونگی تایپ آن ۱۴۴

تنوین ‌و چگونگی تایپ آن ۱۴۶

تفاوت «گذاشتن» و «گزاردن» و دو حرف پرکاربرد «ذ» و «ز» ۱۴۷

صفت برتر در فارسی ۱۴۸

نشانه‌های جمع در فارسی ۱۴۸

کاربرد نشانۀ مصدری «یت» ۱۵۰

دربارۀ «به» و پیشوند «بـ» ۱۵۰

کاربرد «عدمِ» و «قابلِ» در واژه‌سازی ۱۵۱

کاربرد تشدید ۱۵۱

فناوری یا فن‌آوری؟ ۱۵۲

درست‌ و نادرست‌ها در نگارش و تایپ واژه‌ها ۱۵۳

صورت درست بعضی واژه‌های رایج (دستورخطی، املایی، تایپی) ۱۵۴

تفاوت معنایی بعضی واژه‌های هم‌آوا ۱۵۷

تفاوت معنایی چند واژه‌ با تلفظ نزدیک به هم ۱۵۸

تغییرات نگارشی در چند کلمه و اصطلاح ۱۵۹

نمونه‌هایی دیگر از الگوهای غیرمعیار زبانی و جایگزین معیار آن در نوشته‌های اداری ۱۶۰

پرسش‌های تشریحی فصل سوم ۱۶۴

پرسش‌های چهارگزینه‌ای فصل سوم ۱۶۷

فصل چهارم

پردازش متن و مرزبندی کلمه‌ها

نگاهی به شلخته‌نویسی‌های رایج

پردازش رایانه‌ای متن در نگارش‌های اداری ۱۷۷

از کلمه تا بند یا پاراگراف ۱۷۷

پاراگراف‌بندی ۱۷۸

پاراگراف‌بندی و فواید آن ۱۷۸

ترازِ متن ۱۷۹

انتخاب قلم (فونت) و فاصلۀ سطرها ۱۸۲

برخی قابلیت‌های واژه‌پرداز وُرد و کلیدهای ضروری آن ۱۸۳

نشانه‌های کاربردی در واژه‌پرداز وُرد ۱۸۳

جست‌وجو و جایگزینی پیشرفته در وُرد ۱۸۵

مرزبندی یا استقلال کلمه‌ها ۱۸۶

فاصله‌ و نیم‌فاصله ۱۸۶

الف) فاصلۀ برون‌کلمه‌ای ۱۸۶

ب) فاصلۀ درون‌کلمه‌ای ۱۸۸

نیم‌فاصله ۱۸۸

چگونه نیم‌فاصله را درج کنیم؟ ۱۸۹

درج نیم‌فاصله در گوشیهای تلفن همراه ۱۸۹

نازیبایی ظاهری در استفاده‌نکردن از نیم‌فاصله در جمله‌ها ۱۹۰

نمونه‌هایی از کلمه‌های دوبخشی یا چندبخشی رایج در نوشته‌های اداری ۱۹۱

نگاهی به تغییرات طبیعی زبان و تفاوت آن با شلخته‌نویسی‌های رایج ۱۹۲

تغییرات طبیعی در دو گونۀ گفتاری و نوشتاری زبان ۱۹۲

۱) فرایندهای واجی ۱۹۲

۲) گونۀ گفتاری زبان ۱۹۳

چگونگی تغییرِ شکل نوشتاری به شکل گفتاری بعضی از كلمه‌ها ۱۹۴

استفادۀ نادرست از «ـه/ ه» به‌جای کسرۀ اضافه ۱۹۶

اختصارسازی (سرنام و سرواژه) ۱۹۷

سه گفتار کوتاه دربارۀ تأثیر شلخته‌نویسی و بدنویسی بر نوشته‌های رسمی و اداری ۱۹۸

نمونه‌هایی از خطاهای نگارشی رایج در شبکه‌های اجتماعیِ مجازی ۱۹۹

پرسش‌های تشریحی و تمرین فصل چهارم ۲۰۱

پرسش‌های چهارگزینه‌ای فصل چهارم ۲۰۲

فصل پنجم

نشانه‌‌های نگارشی

عددنویسی

نشانههای نگارشی ۲۰۷

کاربرد نشانههای نگارشی ۲۰۹

۱) نقطه (.) ۲۰۹

۲) درنگ‌نما یا کاما (،) ۲۱۰

۳) نقطهویرگول (؛) ۲۱۳

۴) دونقطۀ بیانی (:) ۲۱۵

۵) پرسشی (؟) ۲۱۷

۶) عاطفی (!) ۲۱۸

۷) سه‌نقطه یا کاهش‌نما (...) ۲۱۹

۸) چندنقطه (...........................) ۲۲۰

۹) ممیّز یا خط مورّب (/) ۲۲۰

۱۰) یک خط فاصله (-) و دو خط فاصله (ـ ـ) ۲۲۱

نشانه‌های دوتایی (گیومه، پرانتز، قلاب و آکولاد) ۲۲۳

۱۱) گیومه « » ۲۲۳

۱۲) پرانتز ( ) ۲۲۵

۱۳) قلاب [ ] ۲۲۶

۱۴) آکولاد { } ۲۲۸

۱۵) ستاره (*) ۲۲۸

۱۶) تکرار (ایضاً) (//) ۲۲۸

عددنویسی در نوشته‌های اداری ۲۲۹

نمایی از نوشتن عددها با ارقام و حروف ۲۳۱

سالنگاری ۲۳۱

تقسیم‌بندی عددها به بخش و زیربخش ۲۳۲

واحدهای شمارش ۲۳۳

پرسش‌های تشریحی فصل پنجم ۲۳۴

پرسش‌های چهارگزینه‌ای فصل پنجم ۲۳۵

فصل ششم

کلمه‌ها، ترکیب‌ها و اصطلاحات اداری

برگزیدۀ دستور خط فارسى

الگوهای پیشنهادی برای جایگزینی در نگارش‌های اداری ۲۳۹

الف) الگوهای پیشنهادی در متن ۲۳۹

ویرایش چند متن نامۀ اداری ۲۴۳

ب) واژه‌نامک ۲۴۴

برگزیدۀ دستور خط فرهنگستان زبان و ادب فارسی ۲۴۷

۱) قواعد کلى ۲۴۷

۲) املاى بعضى از واژه‌ها و پیشوندها و پسوندها ۲۴۸

۳) مجموعۀ ام، اى، است... ۲۵۱

۴) ضمایر ملکى و مفعولى ۲۵۲

۵) یاى نکره و مصدرى و نسبى ۲۵۳

۶) کسرۀ اضافه ۲۵۳

۷) نشانۀ همزه ۲۵۴

۸) واژه‌ها و ترکیبات و عبارات مأخوذ از عربى ۲۵۸

۹) تنوین، تشدید، حرکت‌گذارى و هجاى میانى «ـ وو ـ» ۲۵۸

۱۰) ترکیبات ۲۵۹

۱۱) واژه‌هایى با چند صورت املایى ۲۶۲

پرسش‌های تشریحی فصل ششم ۲۶۷

پرسش‌های چهارگزینه‌ای فصل ششم ۲۶۸

پاسخ‌های پیشنهادی به پرسش‌های تشریحی هر فصل

پاسخ‌های پیشنهادی به پرسش‌های تشریحی فصل اول ۲۷۹

پاسخ‌های پیشنهادی به پرسش‌های تشریحی فصل دوم ۲۸۰

پاسخ‌های پیشنهادی به پرسش‌های تشریحی فصل سوم ۲۸۱

پاسخ‌های پیشنهادی به پرسش‌های تشریحی فصل چهارم ۲۸۴

پاسخ‌های پیشنهادی به پرسش‌های تشریحی فصل پنجم ۲۸۵

پاسخ‌های پیشنهادی به پرسش‌های تشریحی فصل ششم ۲۸۶

پاسخ نامة خام برای پرسش‌های چهارگزینه‌ای ۲۸۷

پاسخ‌نامة پرسش‌های چهارگزینه‌ای ۲۸۸

منابع و کتاب‌نامه ۲۸۹

منابع اینترنتی ۲۹۲