اطلاعات کتاب

مقدمه کتاب

وقتی از اصطلاح «نظریه سازمان سخن می گوییم، مرادمان نظریه یا نظریه هایی است که به ما می گوید سازمان در معنای همه جانبه اش) چگونه در عمل کار می کند؟ بر این اساس، بخش اعظم آنچه که در این کتاب می خوانید، صبغه (رنگ و بوی) تجربی دارد، یعنی «آنچه هست» نه «آنچه باید باشد» را شرح میدهد.

دانشمندان، دانش پژوهان، و نظریه پردازان سازمان با مشاهده عینی یا ذهنی پدیده های سازمانی، رفتار عینی یا ذهنی (کنش) آنها را به قاموس نظریه در آورده اند. در عین حال، هر نظریه پردازی در قاموس نگاه، پارادایم، یا مکتب فکری خود عالم سازمان را به نظاره نشسته است. بر همین سیاق، هدفی متفاوت برای مطالعه سازمان دنبال کرده است (جدول ۲-۲ در فصل دوم را ببینید).

تحصل گرایان (پوزیتیویستها) عالم را واقعیتی از قبل موجود تصور می کنند (هستی شناسی)، بنابراین نفس سازمان، محیط سازمان، ساختار اجتماعی سازمانی، فناوری، فرهنگ سازمان، ساختار فیزیکی سازمان، قدرت، کنترل و تعارض سازمانی را پیشاپیش خلق شده می دانند که باید نحوه عمل آن را در بهترین حالت (و همین طور در حالات مختلف کشف کنند.

بر این اساس، نحوه تولید دانش (شناخت شناسی) مدرنیست ها، با واقعیت عینی متناسب است. اینان مدعی اند چون هستی های سازمانی عینیت های خشک و ملموس هستند، پس می توان آنها را از بسترشان جدا ساخت و در مورد آنها دانش تولید کرد. از این رو دانش تولیدی آنها در قالب فرمول، قانون، مدل، چهارچوب، نظریه، و ... عرضه می شود.

بر این اساس، فرایند پژوهشیدن در این نگاه (روش شناسی)، صبغه کمی (ریاضیاتی و آماری) دارد. روش (شیوه) علمی معروف، در همین خط فکری ساری و جاری است. مضافا اینکه انسان شناسی آن جبرگرایانه و ارزش شناسی آن احتراز از ورود ارزش ها به درون فرایند پژوهش است (ادعایی که از منظر تفسیریون چندان معقول به نظر نمی رسد).

نظریه پردازانی که عالم سازمانی ساز را فضایی ساخته ذهن میدانند، یا پدیده های سازمانی را چیزی جز معانی نمی دانند، مدعی اند هستی عالم سازمانی از قبل امری مسلم و خلق شده نیست بلکه مخلوق خود انسانها است (هستی شناسی). پس باید در پرتوی ذهن شناسی به تولید دانش تفسیری مبادرت کرد شناخت شناسی). از این رو باید فرایند پژوهشی ذهن کاوانه (روش شناسی) اختیار کرد که انسان را مختار.....